Nowalijki – witaminy na wiosnę

Wiosną na sklepowe półki wracają nowalijki. Przez zimę tęsknimy za ich smakiem. Czym są nowalijki i dlaczego powinniśmy włączyć je do naszej diety?

Zapoznaj się także z naszymi przepisami.

Nowalijkami nazywane są młode warzywa, które pojawiają się w sprzedaży wiosną. Zaliczamy do nich przede wszystkim ogórki, rzodkiewkę, pomidory, sałatę i szczypior. Te hodowane wiosną pochodzą najczęściej już z gruntu, a nie ze szklarni. Pojawiają się opinie, że nowalijki hodowane w szklarniach są groźne dla zdrowia ze względu na nadmierne nawożenie azotem przez hodowców. Nie zgodzimy się z tą obiegową opinią.

Po pierwsze, jeśli warzywa są hodowane zgodnie z normami, są zdrowe. Po drugie zaś wiele też zależy od ich przechowywania i obróbki.

Bogactwo witamin i minerałów

Nowalijki, i te gruntowe, i te hodowane w szklarni są bogate w wartości odżywcze. Zawierają witaminy (A, z grupy B, C, D, E i K) i mikroelementy (wapń, żelazo, magnez, potas, fosfor i cynk). Jednak te wyhodowane w szklarni mają mniej witaminy C niż te, które dojrzewały na polu, w promieniach słońca. Brak dostępu do promieni słonecznych wpływa też niestety na walory smakowe nowalijek. Szczególnie znamy to na przykładzie pomidora, który wyhodowany w szklarni nie ma tylu substancji zapachowych, co pomidor dojrzewający w pełnym słońcu. Nowalijki w szklarniach dorastają w cieple i przy sztucznym oświetleniu oraz odpowiednio dopasowanej wilgotności powietrza.

Z rozsądkiem

Warto sięgać po młode warzywa. Nie traktujmy ich jednak jako jedynego źródła witamin.

Kupując młode warzywa, zwracajmy uwagę na ich wygląd. Nie należy jeść warzyw, które już nie wyglądają świeżo. Nie wybierajmy przerośniętych i nadpsutych, oceńmy też wygląd liści – nie powinny mieć przebarwień. Nowalijki należy bardzo dokładnie umyć przed podaniem. Niektórzy polecają moczenie nowalijek w mieszankach wody z octem, sodą i pestkami grejpfruta albo soli morskiej z sokiem z cytryny.

Niewskazane jest przechowywanie nowalijek w torebkach foliowych. Najlepiej przechowuj je w lodówce, owinięte w wilgotną ściereczką lub mokrym ręcznikiem papierowym. Nowalijki można także obierać, szczególnie jeśli podajemy je małym dzieciom.

Poniżej kilka słów na temat najpopularniejszych nowalijek.

Sałata

Ze względu na bardzo dużą zawartość wody (około 95%) jest niskokaloryczna (14 kcal/100g). To bogactwo minerałów i witamin. Zawiera m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fosfor, fluor, jod, karoten, witaminę B1, B2, witaminę B6, witaminę C oraz beta-karoten. Zawartość tych minerałów i witamin zależy głównie od gatunku sałaty.

Szczypior

To świetny zamiennik cebuli w okresie wczesnej wiosny. Delikatne i aromatyczne liście zawierają witaminę C, prowitaminę A (beta-karoten) oraz olejki eteryczne zawierające siarkę, która nadają specyficzny smak i zapach. W świeżych łodygach znajdziemy też potas, sód, wapń, magnez, fosfor, kwas siarkowy i krzemowy oraz chlor.

Rzodkiewka

Zanana już za czasów egipskich faraonów. W  średniowieczu cenioną ją za pozytywny wpływ na jakość umysł. Reguluje trawienie. Zawiera pewne ilości błonnika, sporo witamin z grupy B, witaminę C, kwas foliowy, potas, sód, wapń, żelazo oraz magnez.

Ogórek
Ogórek w prawie 97 proc. składa się z wody, dlatego szybko pozwoli ugasić pragnienie. Jednocześnie ma mało kalorii (15 kcal/100g), dlatego mogą go włączyć do diety osoby odchudzające się. Ogórek zawiera związki, które działają alkalizująco, co oznacza, że posiada zdolność odkwaszania organizmu. W składzie ogórka znajdziemy niewielkie ilości witamin i składników mineralnych: witaminy A, C i witaminy z grupy B (B1, B3 i B6), kwas foliowy, cynk, żelazo, potas, fosfor, wapń sód i magnez. Jednak należy pamiętać, że nie są to ilości, które wystarczą na uzupełnienie dziennej dawki witamin i minerałów.
Pomidor
Pomidory mają mnóstwo witaminy C. Duży owoc (ok. 180 g) pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w 60 proc. Zawiera też sporo witaminy E, beta-karotenu, witaminy z grupy B i witamina. Pomidory to też bogactwo pierwiastków mineralnych: potasu, wapnia, magnezu, żelaza. Znajdziesz w nich też takie rzadko spotykane w produktach spożywczych mikroelementy jak mangan, miedź czy kobalt.
Ciekawostka: Nie łącz ogórka ze świeżym pomidorem. Ogórek zwiera enzym askorbinowy, który niszczy witaminę C zawartą w pomidorach, a także w innych warzywach.

Rzeżucha
Rzeżuchę najlepiej wyhodować samodzielnie w domu. Wówczas mamy pewność, że nie ma w niej żadnych szkodliwych substancji. Aby wyrosła potrzebujemy jedynie waty, wody i słońca.

Zapoznaj się z naszymi propozycjami na potrawy z użyciem nowalijek.